Thư viện Nguồn Tin KH&CN Tài nguyên là trí thức
Bài viết liên quan
Trí tuệ nhân tạo (AI) đang định hình lại tương lai kinh tế và an ninh toàn cầu, nhưng nhu cầu năng lượng khổng lồ của các trung tâm dữ liệu AI đặt ra thách thức lớn về cơ sở hạ tầng. Ngày 15/7/2025, tại Hội nghị Năng lượng và Đổi mới Sáng tạo Pennsylvania, Tổng thống Donald Trump đã công bố khoản đầu tư hơn 92 tỷ USD từ các tập đoàn công nghệ và năng lượng như Google, Blackstone, CoreWeave, và FirstEnergy để biến Pennsylvania thành trung tâm AI và năng lượng của Mỹ. Các khoản đầu tư này, tập trung vào xây dựng trung tâm dữ liệu, nâng cấp lưới điện và mở rộng sản xuất năng lượng, không chỉ củng cố vị thế cạnh tranh của Mỹ trước Trung Quốc trong cuộc đua AI mà còn thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và tạo việc làm. Bài viết này phân tích ý nghĩa, chi tiết và tác động của gói đầu tư này, đồng thời đề xuất các giải pháp để đảm bảo phát triển bền vững.
Quy mô và thành phần của gói đầu tư
Gói đầu tư hơn 92 tỷ USD được công bố tại Đại học Carnegie Mellon, Pittsburgh, do Thượng nghị sĩ David McCormick tổ chức, quy tụ các lãnh đạo cấp cao từ các tập đoàn công nghệ (Google, Meta, Amazon Web Services, Anthropic), năng lượng (ExxonMobil, Constellation Energy), và tài chính (Blackstone, BlackRock). Các khoản đầu tư bao gồm xây dựng trung tâm dữ liệu AI, mở rộng sản xuất năng lượng, nâng cấp lưới điện, và các chương trình đào tạo nhân lực AI, phản ánh chiến lược toàn diện của Mỹ nhằm đảm bảo năng lực tính toán và nguồn cung năng lượng cho sự bùng nổ AI.
Blackstone Inc. dẫn đầu với cam kết 25 tỷ USD để phát triển trung tâm dữ liệu và cơ sở hạ tầng năng lượng tại Đông Bắc Pennsylvania. Công ty con QTS của Blackstone, được mua lại năm 2021 với giá 10 tỷ USD và hiện có giá trị 60 tỷ USD, đã đảm bảo các địa điểm phát triển và hợp tác với PPL Corp. để xây dựng các nhà máy điện khí tự nhiên, đáp ứng nhu cầu năng lượng khổng lồ của trung tâm dữ liệu. Google công bố đầu tư 25 tỷ USD vào trung tâm dữ liệu AI và ký thỏa thuận 3 tỷ USD với Brookfield Asset Management để mua hơn 3 gigawatt điện thủy lực, đánh dấu một trong những giao dịch năng lượng sạch lớn nhất thế giới. CoreWeave, một nhà cung cấp năng lực tính toán AI, cam kết chi 6 tỷ USD cho một trung tâm dữ liệu sử dụng chip NVIDIA tại Lancaster, Pennsylvania.
Trong lĩnh vực năng lượng, FirstEnergy Corp. sẽ đầu tư 15 tỷ USD để mở rộng phân phối điện và củng cố lưới điện tại 56/67 hạt của Pennsylvania, đảm bảo cung cấp điện ổn định cho các trung tâm dữ liệu. GE Vernova dự kiến chi 100 triệu USD trong hai năm để tạo thêm 700 việc làm, trong đó 250 việc làm tại một nhà máy sản xuất thiết bị tăng cường độ tin cậy lưới điện. Meta cũng đóng góp 2,5 triệu USD để hỗ trợ khởi nghiệp nông thôn và đào tạo doanh nghiệp nhỏ, trong khi Amazon Web Services cam kết đầu tư 20 tỷ USD vào cơ sở hạ tầng đám mây và AI.
Ý nghĩa chiến lược
Gói đầu tư này phản ánh chiến lược của chính quyền Trump nhằm duy trì vị thế dẫn đầu của Mỹ trong cuộc đua AI với Trung Quốc, nơi được xem là đối thủ chính với các nỗ lực tăng cường năng lượng tái tạo và than đá. Theo Bloomberg NEF, nhu cầu điện từ các trung tâm dữ liệu tại Mỹ dự kiến tăng từ 3,5% lên 8,6% tổng nhu cầu điện vào năm 2035, vượt qua mức tiêu thụ của các ngành sản xuất nặng như thép và xi măng. Việc đảm bảo nguồn cung năng lượng dồi dào, thông qua khí tự nhiên, thủy điện và năng lượng hạt nhân, được xem là yếu tố an ninh quốc gia, giúp Mỹ duy trì lợi thế cạnh tranh trong AI.
Pennsylvania, với trữ lượng khí tự nhiên lớn và vai trò trung tâm trong cuộc cách mạng công nghiệp đầu tiên, là lựa chọn lý tưởng để trở thành trung tâm AI và năng lượng. Các khoản đầu tư không chỉ tạo ra hàng ngàn việc làm (6.000 việc làm xây dựng và 3.000 việc làm cố định từ Blackstone) mà còn thúc đẩy đào tạo nhân lực, với các chương trình tại Carnegie Mellon và các cơ sở khác, đảm bảo lực lượng lao động sẵn sàng cho nền kinh tế AI. Thêm vào đó, việc nới lỏng quy định và đẩy nhanh cấp phép cho các dự án năng lượng và dữ liệu, như được nêu trong sắc lệnh hành pháp sắp tới của Trump, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển nhanh chóng.
Thách thức và mối quan ngại về môi trường
Mặc dù gói đầu tư mang lại tiềm năng kinh tế to lớn, nó cũng gây tranh cãi liên quan đến tác động môi trường. Trump nhấn mạnh việc tăng sản xuất năng lượng từ than, khí tự nhiên và hạt nhân, đồng thời chỉ trích năng lượng gió là “không hiệu quả” và “gián đoạn”. Điều này mâu thuẫn với các mục tiêu khí hậu toàn cầu, đặc biệt khi các trung tâm dữ liệu AI tiêu thụ năng lượng tương đương toàn bộ thành phố. Các nhà hoạt động môi trường tại Pittsburgh đã phản đối hội nghị, bày tỏ lo ngại về việc gia tăng sản xuất năng lượng hóa thạch sẽ làm trầm trọng thêm biến đổi khí hậu và gây hại cho các cộng đồng địa phương.
Tuy nhiên, một số công ty như Google và Meta đã cam kết sử dụng năng lượng tái tạo, chẳng hạn như thỏa thuận thủy điện của Google và các khoản đầu tư vào năng lượng mặt trời và địa nhiệt của Meta. Những nỗ lực này cho thấy tiềm năng kết hợp giữa phát triển AI và các giải pháp năng lượng bền vững, nhưng cần có chính sách rõ ràng hơn để cân bằng giữa tăng trưởng công nghệ và bảo vệ môi trường.
Gói đầu tư 92 tỷ USD vào AI và cơ sở hạ tầng năng lượng tại Pennsylvania đánh dấu một bước tiến chiến lược của Mỹ trong cuộc đua công nghệ toàn cầu. Với sự tham gia của các tập đoàn như Blackstone, Google, CoreWeave và FirstEnergy, sáng kiến này không chỉ củng cố năng lực tính toán AI mà còn thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và tạo việc làm. Tuy nhiên, để đảm bảo tính bền vững, Mỹ cần cân bằng giữa phát triển năng lượng hóa thạch và đầu tư vào các nguồn năng lượng tái tạo.
Cơ hội cho Việt Nam học hỏi
Việt Nam, với mục tiêu trở thành một trong bốn quốc gia dẫn đầu ASEAN về AI vào năm 2030 và đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, có thể học hỏi từ mô hình của Pennsylvania. Việc tích hợp năng lượng tái tạo vào trung tâm dữ liệu, như cách Google sử dụng thủy điện, phù hợp với chiến lược năng lượng xanh của Việt Nam. Các giải pháp như thiết kế mô-đun và làm mát bằng chất lỏng, được áp dụng bởi các công ty như Schneider Electric, có thể giúp Việt Nam tối ưu hóa hiệu suất năng lượng của trung tâm dữ liệu. Ngoài ra, việc đào tạo nhân lực AI và bán dẫn, tương tự các chương trình tại Carnegie Mellon, là yếu tố then chốt để Việt Nam đáp ứng nhu cầu nhân lực công nghệ cao. Đối với Việt Nam, mô hình này cần được tham khảo để xây dựng các trung tâm dữ liệu thông minh, tích hợp năng lượng xanh và đào tạo nhân lực, từ đó đạt được mục tiêu AI bền vững và cạnh tranh khu vực. Hành trình này đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa Chính phủ, doanh nghiệp và các đối tác công nghệ để định hình một tương lai công nghệ xanh và hiệu quả.
Nguồn: TT,TK
