Thư viện Nguồn Tin KH&CN Tài nguyên là trí thức
Bài viết liên quan
Chủ nhiệm nhiệm vụ: KS. Nguyễn Thị Rỡ
Và các cộng sự
Đồng chủ nhiệm nhiệm vụ: TS. Bùi Xuân Khôi
Cơ quan thực hiện: Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Thống Nhất
Mục tiêu của nhiệm vụ:
+ Mục tiêu chung
Nâng cao hiệu quả kinh tế từ việc chuyển đổi vườn chuối sang trồng tiêu và phát triển cây hồ tiêu theo hướng bền vững ở huyện Thống Nhất, tỉnh Đồng Nai.
+ Mục tiêu cụ thể
– Đánh giá tính thích nghi và hiệu quả kinh tế của những vùng đã chuyển đổi từ sản xuất chuối sang thâm canh cây hồ tiêu.
– Mô hình chuyển đổi 1,5 ha từ sản xuất chuối sang thâm canh hồ tiêu tại vùng đất đá lộ đầu, có điều kiện thuận lợi về nước tưới và thổ nhưỡng phù hợp cho cây hồ tiêu phát triển.
– Các mô hình trình diễn tăng năng suất 10-15%, tăng hiệu quả kinh tế 15-25% so với đối chứng, cây hồ tiêu sinh trưởng phát triển tốt, ít nhiễm bệnh chết nhanh, chết chậm.
– Chuyển giao công nghệ thông qua đào tạo kỹ thuật viên, tập huấn, hội thảo đầu bờ và tham quan học tập mô hình.
Kết quả nghiên cứu:
- Điều tra hiện trạng sản xuất chuối, và đánh giá tính thích nghi, hiệu quả kinh tế của hồ tiêu trên vùng đất đá lộ đầu, huyện Thống Nhất
1.1. Điều tra hiện trạng sản xuất chuối và đánh giá tiềm năng chuyển đổi cây trồng ở khu vực đất đá lộ đầu, huyện Thống Nhất
Cây chuối thích nghi tốt với điều kiện thổ nhưỡng khí hậu ở vùng đất đá lộ đầu ở ba xã Quang Trung, Gia Kiệm và Gia Tân 3. Qua khảo sát cho thấy cây cây sinh trưởng tốt, năng suất bình quân đạt 13,8 tấn/ha. Hiệu quả kinh tế của cây chuối thấp, với năng suất 13,8 tấn/ha thì lợi nhuận thu được 31 triệu/ha/năm, thấp hơn nhiều so với thu nhập từ trồng cây tiêu, bơ.
Ở khu vực đất đá lộ đầu, huyện Thống Nhất diện tích cây chuối trồng mới hầu như không có (2014). Giống chuối được trồng phổ biến là giống chuối sứ, chuối cau, chuối già. Có 65% số hộ có diện tích trồng chuối phổ biến dưới 0,5 ha.
Hầu hết các hộ trồng chuối ít sử dụng phân bón, cả vô cơ và hữu cơ, cũng như ít sử dụng phân bón lá. Phân vô cơ thường được sử dụng như Ure, NPK (16-16-8; 20-20-15), lân. Phân hữu cơ nhà vườn có sử dụng như phân gà, phân heo, phân cút. Một số phân bón lá nhà vườn có sử dụng như Atonik, Growmore.
Đối với sâu bệnh hại: một số sâu hại phổ biến là sâu cuốn lá, sâu đục thân đốm lửa, chúng thường gây hại quanh năm và gây hại trên thân, lá. Bệnh hại phổ biến là bệnh héo rủ và bệnh héo vi khuẩn, thường gây hại trong mùa khô và gây hại trên lá, quả. Nhà vườn chưa chú trọng trong việc phòng trừ sâu bệnh trên chuối nên thường diễn biến nhanh và khó phòng trị.
1.2. Hiện trạng sản xuất hồ tiêu ở huyện Thống Nhất
Cây tiêu khá thích nghi với thổ nhưỡng khí hậu ở vùng đất có đá lộ đầu ở ba xã Quang Trung, Gia Kiệm và Gia Tân 3. Qua khảo sát cho thấy cây hồ tiêu sinh trưởng tốt, năng suất bình quân đạt từ 1-4 tấn/ha. Cây tiêu cho hiệu quả kinh tế cao, với năng suất 1,38 tấn/ha thì lợi nhuận thu được 169,1 triệu/ha/năm, cao hơn nhiều so với thu nhập từ trồng chuối.
Ở khu vực đất có đá lộ đầu, huyện Thống Nhất diện tích hồ tiêu trồng mới tăng nhanh (chỉ tính trong năm 2013-2014 diện tích trồng mới khoảng 60 ha). Giống hồ tiêu được trồng phổ biến là giống Vĩnh Linh, mật độ trồng phổ biến từ 1.300 – 1.600 trụ/ha phù hợp với khuyến cáo, đa số các vườn đều trồng thuần thuận lợi cho việc chăm sóc và thu hoạch. Có hơn 48% số hộ lắp hệ thống tưới cố định số còn lại là tưới bồn.
Đối với phân bón hữu cơ đã có 100% nhà vườn sử dụng tuy nhiên lượng phân bón còn ít chưa phù hợp với khuyến cáo. Còn phân vô cơ 100% nhà vườn đều sử dụng, các loại phân vô cơ dùng phổ biến là phân Urea, Lân, Kali, NPK 16:16:8, NPK 20:20:15, NPK 15:15:15, NPK 19:9:19, lượng phân bón chủ yếu theo kinh nghiệm của nhà vườn, qua điều tra cho thấy nhà vườn bón phân đạm và lân cao hơn so với khuyến cáo, hàm lượng kali hơi thấp.
Đối với sâu bệnh hại: Bệnh chết nhanh và chết chậm là 2 loại bệnh quan trọng nhất trên cây hồ tiêu, qua điều tra cho thấy vẫn xuất hiện nhiều ở ba xã Quang Trung, Gia Kiệm và Gia Tân 3. Đặc biệt là bệnh chết nhanh, nhiều vườn hồ tiêu đã bị chết hàng loạt. Nhà vườn vẫn chưa phòng trừ hiệu quả bệnh chết nhanh mặc dù nhà vườn đã sử dụng rất nhiều loại thuốc hóa học để phòng trị. Các loại sâu bệnh hại trên lá, hầu hết các nhà vườn có thể phòng trừ được.
2.1. Xây dựng mô hình thâm canh tổng hợp vườn hồ tiêu giai đoạn kiết thiết cơ bản
Sau 30 tháng thực hiện mô hình thâm canh hồ tiêu giai đoạn kiến thiết cơ bản đã làm cho cây hồ tiêu sinh trưởng tốt, chưa nhiễm bệnh chết nhanh, chết chậm và virus.
2.2. Xây dựng mô hình thâm canh hồ tiêu giai đoạn kinh doanh.
Sau 30 tháng thực hiện mô hình thâm canh hồ tiêu giai đoạn kinh doanh đã làm cho cây hồ tiêu sinh trưởng phát triển tốt, chưa nhiễm bệnh chết nhanh và bệnh chết chậm gây hại trên vườn ở mức rất nhẹ, vườn hồ tiêu 7 năm tuổi qua 02 năm tác động kỹ thuật năng suất trung bình dao động từ 3,34 – 3,46 tấn/ha, hiệu quả kinh tế trung bình là 506.260.000đ/ha cao hơn đối chứng 24,95%. Vườn hồ tiêu 5 năm tuổi qua 02 năm tác động kỹ thuật năng suất tăng từ 2,47-2,58 tấn/ha, hiệu quả kinh tế trung bình là 366.688.000đ cao hơn đối chứng 22,80%.
Hình 1- 2. : Mô hình thâm canh cây hồ tiêu giai đoạn trồng mới sau trồng và sau 24 tháng trồng hộ Trần Nam Cường, ấp Tây Kim, xã Gia Kiệm
2.3. Xây dựng mô hình tưới nước tiết kiệm và bón phân qua đường ống cho hồ tiêu tại khu vực đất đá lộ đầu.
Sau 30 tháng thực hiện mô hình tưới nước tiết kiệm và bón phân qua đường ống trên vườn hồ tiêu 8 năm tuổi đã làm cho cây hồ tiêu sinh trưởng phát triển tốt, chưa nhiễm bệnh chết nhanh và bệnh chết chậm gây hại ở mức rất nhẹ. Năng suất hồ tiêu tăng trung bình từ 3,37-3,50 tấn/ha, hiệu quả kinh tế trung bình của lô mô hình là 480.841.000đ cao hơn đối chứng 19,22%.
Hình 3-4: Mô hình tưới nước tiết kiệm và bón phân qua đường ống hộ Nguyễn Vũ Phước Sơn, ấp Lê Lợi 1, xã Quang Trung
3.1. Đào tạo kỹ thuật viên “Sản xuất hồ tiêu theo hướng bền vững”
Trung tâm Nghiên cứu Cây ăn quả miền Đông Nam bộ đã phối hợp với phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Thống Nhất, UBND xã Quang Trung, Gia Kiệm và Gia Tân 3 tổ chức khóa đào tạo kỹ thuật viên cho 10 nhà vườn và cán bộ nông nghiệp ở 3 ở xã Quang Trung, Gia Kiệm và Gia Tân 3 từ ngày 12/5/2014 – 21/5/2014. Các học viên sau khi đào tạo lý thuyết và thực hành đã nắm vững quy trình kỹ thuật sản xuất hồ tiêu theo hướng bền vững, có khả năng áp dụng tốt kỹ thuật sản xuất hồ tiêu và hướng dẫn kỹ thuật canh tác cho nhà vườn trồng hồ tiêu trong huyện khi nhân rộng dự án. Cuối khóa học, học viên tham gia bài kiểm tra, kết quả cả 10 nhà vườn và cán bộ nông nghiệp địa phương đều đạt yêu cầu được Trung tâm cấp giấy chứng nhận “Kỹ thuật viên Sản xuất hồ tiêu theo hướng bền vững”.
3.2. Tập huấn chuyển giao kỹ thuật
Trung tâm Nghiên cứu Cây ăn quả miền Đông Nam Bộ đã phối hợp với phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Thống Nhất, UBND xã Quang Trung, Gia Kiệm và Gia Tân 3 đã tổ chức 2 lớp tập huấn ở xã Quang Trung, 2 lớp ở xã Gia Kiệm và 2 lớp ở xã Gia Tân 3 với số lượng học viên là 40 lượt người/lớp. Thời gian tập huấn từ ngày 17- 18/7/2014 ; 18-19/8/2014 ; 21-22/8/2014.
Nội dung tập huấn: Giới thiệu các giống hồ tiêu đang trồng phổ biến hiện nay; quy trình kỹ thuật canh tác cây hồ tiêu theo hướng bền vững; biện pháp phòng trừ sâu bệnh hại tổng hợp (IPM); biện pháp thu hoạch và sơ chế bảo quản sau thu hoạch.
Kết quả đạt được: Sau buổi tập huấn, qua phiếu khảo sát cho thấy 100% nhà vườn hài lòng về nội dung và phương pháp giảng dạy của giảng viên. Cả 240 nhà vườn tham gia lớp tập huấn đều hiểu được quy trình kỹ thuật sản xuất hồ tiêu theo hướng bền vững và có thể áp dụng tốt các biện pháp kỹ thuật trong sản xuất hồ tiêu tại địa phương.
– Thời gian tổ chức hội thảo:
+ Ngày 5/4/2016, địa điểm tại vườn ông Nguyễn Hữu Bằng, ấp Thanh Sơn, xã Quang Trung, huyện Thống Nhất, tỉnh Đồng Nai.
+ Ngày 6/4/2016, địa điểm tại vườn hồ tiêu ông Phạm Phi Hổ, ấp Tây Kim, xã Gia Kiệm, huyện Thống Nhất, tỉnh Đồng Nai.
+ Ngày 7/4/2016, địa điểm tại vườn hồ tiêu ông Đinh Quốc Toản ấp Tân Yên, xã Gia Tân 3, huyện Thống Nhất, tỉnh Đồng Nai.
3.4. Học tập thực tế mô hình sản xuất hồ tiêu có hiệu quả
Trung tâm Nghiên cứu Cây ăn quả miền Đông Nam bộ đã liên hệ với Hợp tác xã sản xuất hồ tiêu là HTX Dịch vụ Nông nghiệp Quảng Thành tại xã Quảng Thành, huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu và tổ chức 1 chuyến tham quan gồm 40 nông dân và cán bộ nông nghiệp địa phương.
Dự án đã đào tạo ngắn hạn được 10 kỹ thuật viên, 120 nhà vườn được tập huấn, 120 nhà vườn tham dự hội thảo đầu bờ, 40 nhà vườn và cán bộ địa phương tham quan học tập thực tế mô hình sản xuất hồ tiêu có hiệu quả (mô hình sản xuất hồ tiêu theo tiêu chuẩn Global.GAP).
