Xây dựng quy trình nhân giống và canh tác cau nuôi cấy mô

Hiện nay, nhu cầu sử dụng dược thảo cau ngày càng lớn, đặc biệt ở khu vực TP. Hồ Chí Minh, trong khi nguồn cung chủ yếu là khai thác cây tự nhiên và một số vùng trồng với diện tích nhỏ, dẫn đến cây bị mất dần dần trong tự nhiên. Vì vậy, rượu cau đã được đưa vào Sách đỏ Việt Nam và Danh lục đỏ IUCN.

Nhân giống cây sâm cau ngoài tự nhiên chủ yếu từ hạt hoặc bằng thân. Tại tỉnh miền núi, người dân chủ yếu lấy cây non ngoài tự nhiên về trồng. Khó khăn của các nhân truyền tải tương tự là tỷ lệ ổn định. Còn nhân giống bằng thân thì mỗi cây giống phải có một phần củ và phần ngọn mới đảm bảo cây có thể sống được. Tuy nhiên làm mỗi cây rượu cau chỉ hình thành một củ chính, nên hệ số nhân giống rất thấp. Bên cạnh đó, các nghiên cứu về giải pháp canh tác rượu sâm vẫn còn ít, do đó, cần tìm ra một quy trình để cây sinh trưởng và phát triển tốt, tăng năng suất và chất lượng rượu sâm.

hỗ trợ phần bảo tồn và phát triển cây rượu cau tại Việt Nam, nhóm nghiên cứu tại Trung tâm Ươm tạo doanh nghiệp nông nghiệp công nghệ cao TP. Hồ Chí Minh đã xây dựng quy trình nhân tương tự và canh tác chăm sóc nuôi cấy, có thể phát triển thành sản phẩm nỗ lực duy trì và hỗ trợ hiệu quả nguồn dược liệu quý này.

Các hoạt động đã hoàn thiện quy trình nhân giống in vitro và canh tác cây dược liệu quý này từ nguồn mẫu lá. Phương pháp này giúp giải quyết những hạn chế nêu trên, tạo ra một lượng lớn cây giống như bệnh trong thời gian ngắn.

Mẫu lá non rượu cau sau khi rửa sạch dưới vòi nước, đem khử trùng với thủy ngân 0,1 % trong 5 phút, sau đó được cắt thành những mảnh nhỏ có kích thước khoảng 1cm và đặt trên môi trường cảm ứng tạo suy trực tiếp theo hoặc thông qua con đường tạo rãnh để tạo và bổ sung. Môi trường này chứa thành phần khoáng cơ bản là MS, có bổ sung chất điều hòa sinh trưởng BA với nồng độ thích hợp. Sau đó, tiếc sẽ được cấy qua môi trường tạo rễ để tái sinh tạo cây sâm cau hoàn chỉnh.

Cây con in vitro đủ tiêu chuẩn, được trồng ngoài nhà hậu cấy mô và được chuyển qua khu canh tác trồng tích diện tích lớn. Cây sâm có thể được trồng sau một năm có thể được thu thập theo kế hoạch. Qua quá trình nghiên cứu, thử nghiệm, nhóm tác giả cũng đã xây dựng quy trình quản lý canh tác nuôi cấy mô.

Theo nhóm tác giả, đây là loại cây chịu bóng nên cần làm che nắng. Mức độ nắng bằng cắt nắng ở mức hợp lý nhất 50%, cho cây sinh trưởng và phát triển. Lượng nước bổ dưỡng 800 mL/cây/ngày; khoảng cách trồng 20 x 10 cm và phân bón 12 tấn/ha phân bò hoai, kết hợp với 25 kg/ha N và 10 kg/ha K2O.

Để tránh cây cối bị thối khi ngập nước hay đất có độ ẩm quá cao, trong quá trình làm đất, nhóm đã tạo ra các ngành thoát nước và giàn nắng có thể chuyển được. Ngoài ra, nhóm còn sử dụng phương pháp giải cứu nhỏ giảm, được cài đặt tự động thời gian và lượng nước cấp qua bộ đếm thời gian, giúp tiết kiệm lao động và điện nước để giải quyết tay truyền thống. Phương pháp này cũng giúp đảm bảo độ ẩm và lượng nước cần thiết cho cây.

Sau một năm trồng, nhóm thu hoạch được khối lượng trung bình mỗi loại 60-65g. Sau khi thu hoạch, phần sâu có thể dùng để trồng lại, giúp tiết kiệm chi phí sản xuất cho dịch vụ sau. Theo tính toán của nhóm, mô hình trồng rượu cau nuôi cấy mô có năng suất trung bình 3.118 kg/ha, tổng thu nhập khoảng 468 triệu đồng/vụ (tám tháng), tổng chi phí sản xuất khoảng 416 triệu đồng, lợi nhuận đạt 52 triệu đồng. Mô hình có khả năng mở rộng, đặc biệt trong giai đoạn hiện tại khi yêu cầu sử dụng dược liệu ngày càng cao. Sâm cau có thể trồng được ở nhiều nơi, trong rừng, ven nương, trong chậu,… Ngoài ra, cây rượu cau khá khỏe mạnh, ít bị sâu bệnh hại, vì vậy hạn chế được việc dùng thuốc bảo vệ thực vật và giảm chi phí sản xuất.

Theo: vista.gov.vn