Thư viện Nguồn Tin KH&CN Tài nguyên là trí thức
Bài viết liên quan
Cây sắn (Mamihot esculenta Crantz) đang được xem là cây trồng tiềm năng của thế kỉ 21 với những công dụng to lớn như: chế biến tinh bột, cồn sinh học, tinh bột biến tính và làm lương thực thực phẩm… Diện tích trồng sắn ở Việt Nam năm 2023 đạt 530,3 nghìn ha, sản lượng 10,6 triệu tấn. Ngoài mục tiêu sản xuất công nghiệp, sắn hiện nay cũng được quan tâm đến như một món ăn đặc sản ở nhiều nơi. Giống sắn ruột vàng Phú Thọ (hay còn gọi là sắn nghệ) có cây cao 2 – 3 m, thân thẳng, phân cành cấp 1, thân màu cam, phiến lá xanh, chia 7 thùy thuôn dài hình mũi mác, cuống lá màu đỏ nhạt; vỏ củ màu nâu, ruột củ có màu vàng nhạt, sau khi luộc chín có màu vàng như nghệ. Sắn ruột vàng có năng suất 10 – 15 tấn/ha, hàm lượng tinh bột đạt 25%, có chứa hàm lượng β-carotene cao khoảng 1,11 µg/g củ.
Sắn tươi ngọt, hàm lượng HCN thấp, sử dụng chế biến các món ăn tươi (luộc, hấp, nấu xôi, bánh sắn…). Sắn ruột vàng là một nguồn gen bản địa quý, hiếm, đặc hữu có giá trị kinh tế và là nguồn vật liệu nghiên cứu có giá trị khoa học cao. Giống sắn ruột vàng bản địa có nhiều ưu điểm hơn hẳn các giống mới như có phẩm chất tốt, có khả năng chống chịu với sâu, bệnh hại tốt, là nguồn lương thực thực phẩm giàu β-carotene. Trên thế giới, ba giống sắn vàng UMUCASS 36, UMUCASS 37 và UMUCASS 38 là kết quả của một cuộc thi chọn giống kéo dài 12 năm tại Nigeria do HarvestPlus tài trợ, thông qua Viện Nông nghiệp Nhiệt đới Quốc tế (IITA) và Viện Nghiên cứu Cây lấy củ quốc gia của Nigeria.
Ở Việt Nam, sắn là một trong những cây trồng lương thực quan trọng, do vậy việc thu thập, bảo tồn đã được quan tâm từ rất sớm. Từ những năm thập niên 90 của thế kỷ trước, thông qua các tổ chức quốc tế IDRC (Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Quốc tế Canada), CIAT (Trung tâm Nông nghiệp nhiệt đới Quốc tế), Kopia (Trung tâm Quốc tế Hàn Quốc), CIP (Trung tâm Khoai tây Quốc tế) và nhiệm vụ nghiên cứu khoa học thường xuyên trong nước, các nhà khoa học đã thực hiện thu thập, bảo tồn và khai thác nguồn gen bản địa để phục vụ chọn giống và sản xuất. Việc nghiên cứu khai thác phát triển nguồn gen sắn địa phương có tính thích ứng rộng với các điều kiện sinh thái địa lý khác nhau không chỉ góp phần chuyển đổi cơ cấu cây trồng, nâng cao thu nhập trên đơn vị diện tích mà còn có ý nghĩa lớn trong việc lựa chọn cây trồng có khả năng thích ứng với sự biến đổi của khí hậu theo chiều hướng bất lợi như khô hạn, nắng nóng, trên đất nghèo dinh dưỡng, gắn với chế biến và thị trường… Sắn có thể trồng phổ rộng trong các điều kiện khí hậu và thời tiết nhưng muốn năng suất cao thì cần chọn thời điểm gieo trồng, đất có độ ẩm thích hợp trong giai đoạn đầu của chu kỳ sinh trưởng sao cho khi cây mọc mầm và hom ra rễ có thể phát triển và hấp thụ nước từ đất. Đất đủ độ ẩm và chất lượng hom giống sắn tốt là điều kiện đảm bảo tỷ lệ mọc mầm sắn cao nhất. Đồng thời để lợi nhuận sản xuất sắn đạt cao nhất, cần thu hoạch sắn ở các thời điểm hợp lý của thời vụ trồng thích hợp. Mỗi giống sắn có khung thời vụ trồng và thu hoạch khác nhau trong cùng điều kiện canh tác. Đối với các giống sắn phục vụ ăn tươi, việc thu hoạch phụ thuộc vào thị trường, chính vì thế việc xác định thời vụ trồng và khung thời điểm thu hoạch là việc hết sức quan trọng.
Kết quả nghiên cứu xác định thời vụ trồng và thời điểm thu hoạch thích hợp cho giống sắn ruột vàng Phú Thọ của nhóm nghiên cứu Nguyễn Thành Trung và cộng sự cho thấy có ý nghĩa đặc biệt quan trọng giúp nông dân rải vụ thu hoạch để đạt lợi nhuận cao hơn và sản xuất sắn được bền vững hơn.
Thời vụ trồng và thời điểm thu hoạch có ảnh hưởng đến sự sinh trưởng phát triển, năng suất và chất lượng của giống sắn ruột vàng Phú Thọ. Giống sắn ruột vàng cho năng suất và chất lượng phù hợp nhất khi trồng thời vụ 2 (ngày 15 – 20/02) và thời điểm thu hoạch thích hợp là 8 – 9 tháng sau trồng có củ khá đồng đều, kích thước vừa phải, chiều dài 26,6 – 31,0 cm; chiều rộng 2,47 – 3,06 cm, đáp ứng được thị hiếu của người tiêu dùng, năng suất đạt trung bình 24,16 tấn/ha ở 8 tháng sau trồng và 26,18 tấn/ha ở 9 tháng sau trồng; lợi nhuận thuần cao nhất đạt từ 91.666.000 đến 92.501.000 đồng/ha.
Nhóm nghiên cứu kiến nghị sử dụng kết quả nghiên cứu để hoàn thiện quy trình kỹ thuật canh tác giống sắn ruột vàng Phú Thọ.
Nguồn: Vista.gov.vn
