Thư viện Nguồn Tin KH&CN Tài nguyên là trí thức
Bài viết liên quan
Các loại bệnh trên cây cà tím không chỉ khiến cây còi cọc, giảm năng suất mà còn lan nhanh nếu không phát hiện kịp thời. Hiểu đúng bệnh, xử lý đúng cách là chìa khóa giúp vườn cà phát triển bền vững. Cùng Nông Nghiệp Phố tìm hiểu cách phòng trị hiệu quả, dễ áp dụng và phù hợp với điều kiện canh tác tại nhà vườn.
Tổng quan về cây cà tím. Vì sao chúng dễ mắc bệnh?
Cà tím thuộc họ cà, có thân thảo, quả dài hoặc tròn tùy giống, thường được trồng vào mùa khô mát. Cây ưa sáng, thích nghi tốt ở đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng và thoát nước tốt. Tuy nhiên, cà tím lại rất dễ nhiễm bệnh nếu gặp thời tiết ẩm ướt kéo dài, đất trồng kém thoát nước, hoặc kỹ thuật chăm sóc không đúng cách.
Ngoài ra, cây cà tím cũng có “điểm yếu” là khả năng kháng bệnh không cao. Nhiều loại vi khuẩn, nấm, tuyến trùng hay virus có thể tấn công cây ở mọi giai đoạn, từ lúc mới trồng cho tới khi ra trái. Do đó, việc chủ động phòng ngừa là điều vô cùng quan trọng với người trồng.
Cà tím – Loài cây quen thuộc của nhà nông
Bệnh phấn trắng
Biểu hiện: Trên lá cà tím xuất hiện lớp bột trắng mỏng như phấn, chủ yếu ở mặt trên. Bệnh lan dần sang cành và quả. Lá bệnh sẽ úa vàng, khô và rụng, khiến cây sinh trưởng kém, ra hoa ít hoặc không đậu trái.
Nguyên nhân: Do nấm Erysiphe spp. gây ra, phát triển mạnh trong điều kiện ẩm ướt, vườn trồng quá rậm hoặc thiếu nắng.
Cách xử lý:
- Ngắt bỏ những lá, cành bị bệnh để hạn chế lây lan.
- Có thể sử dụng chế phẩm sinh học như Trichoderma hoặc nano bạc đồng để phun lên vùng bệnh.
- Nếu bệnh nặng, dùng thuốc hóa học như Anvil 5SC, Score 250EC pha đúng liều khuyến cáo, phun cách nhau 5–7 ngày/lần, liên tục 2–3 lần.
Phòng ngừa:
- Trồng cây với khoảng cách phù hợp, thường xuyên tỉa lá già để vườn thông thoáng.
- Không tưới lên lá vào chiều tối.
- Bón phân hữu cơ hoai mục để tăng sức đề kháng cho cây.
Bệnh phấn trắng khiến cây sinh trưởng kém
Bệnh khảm vàng lá
Biểu hiện: Lá cây biến dạng, có các vệt vàng loang lổ, xoăn lại và nhỏ dần. Toàn cây chậm phát triển, ra hoa ít, quả nhỏ và méo mó.
Nguyên nhân: Do virus gây ra và lây lan qua côn trùng môi giới như bọ phấn trắng, rầy mềm.
Cách xử lý:
- Nhổ bỏ ngay những cây bị bệnh nặng, tiêu hủy xa khu vực trồng.
- Dùng bẫy dính màu vàng để bắt bọ phấn, kết hợp phun dầu khoáng, Abamectin hoặc thuốc gốc thảo mộc để xua đuổi côn trùng.
Phòng ngừa:
- Chọn giống cà tím kháng bệnh và sạch virus.
- Trồng luân canh với các loại cây khác họ như đậu, bắp để cắt nguồn lây.
- Không sử dụng cây giống từ vườn đã từng bị khảm.
Bệnh vàng lá làm cây suy yếu
Bệnh thối nhũn
Biểu hiện: Thân, cành hoặc quả xuất hiện vết nhũn màu nâu đen, chảy nước, có mùi hôi nặng. Cây héo nhanh, thân dễ gãy.
Nguyên nhân: Do vi khuẩn Erwinia spp. xâm nhập qua vết thương hở, phát triển mạnh khi vườn ẩm thấp, mưa nhiều.
Cách xử lý:
- Cắt bỏ phần bệnh, sát trùng bằng vôi hoặc dung dịch nano bạc đồng.
- Phun thuốc vi khuẩn như Kasumin 2SL hoặc Xanthomix 235SC, Nano bạc đồng, 7 ngày/lần, từ 2-3 lần.
- Dừng tưới nước vài ngày để đất khô ráo hơn.
Phòng ngừa:
- Không tưới ngập gốc, tránh để nước đọng lâu.
- Tránh làm trầy xước cây khi làm cỏ hoặc bón phân.
- Luôn khử trùng dụng cụ làm vườn trước khi dùng.
Bệnh thối nhũn làm giảm năng suất cây trồng
Bệnh bướu rễ
Biểu hiện: Cây chậm lớn, lá vàng nhẹ, rễ khi đào lên sẽ thấy nhiều u, bướu bất thường. Cây không hút được nước và dinh dưỡng, dẫn đến còi cọc.
Nguyên nhân: Do tuyến trùng ký sinh ở rễ, thường xuất hiện ở đất trồng liên tục, không luân canh.
Cách xử lý:
- Nhổ bỏ cây bệnh nặng.
- Xử lý đất bằng vôi bột + nấm Trichoderma trước khi trồng lại.
- Dùng thuốc trừ tuyến trùng như Vifuran 3GR, rải vào gốc theo liều lượng khuyến cáo.
Phòng ngừa:
- Luân canh với cây họ đậu để cắt vòng đời tuyến trùng.
- Dùng phân hữu cơ hoai mục, tránh bón phân tươi.
- Trồng giống cà tím kháng tuyến trùng (nếu có).
Bướu rể khiến cây bị suy dinh dưỡng
Bệnh đốm nâu tròn
Biểu hiện: Trên lá xuất hiện đốm tròn nâu có viền màu đậm hơn. Vết bệnh lan rộng khiến lá vàng và rụng. Nếu nặng, cây sẽ giảm quang hợp, yếu dần.
Nguyên nhân: Do nấm gây ra, thường xuất hiện sau những đợt mưa hoặc sương đêm liên tục.
Cách xử lý:
- Cắt bỏ các lá bệnh, thu gom và tiêu hủy.
- Phun thuốc như Mancozeb Xanh TVZEB 800WP hoặc Daconil 75WP định kỳ 7–10 ngày/lần.
- Ưu tiên dùng luân phiên thuốc sinh học và hóa học để tránh lờn thuốc.
Phòng ngừa:
- Không tưới đẫm vào chiều muộn.
- Tỉa bỏ lá già sát mặt đất để hạn chế mầm bệnh.
- Trồng cây nơi đón nắng tốt.
Bệnh đốm nâu tròn khiến lá vàng và rụng
Bệnh héo xanh vi khuẩn
Biểu hiện: Cây héo rũ bất ngờ vào ban ngày nhưng tươi lại vào chiều mát. Sau vài ngày, cây chết hẳn. Khi cắt ngang thân sẽ thấy dịch nhầy trắng sữa chảy ra.
Nguyên nhân: Do vi khuẩn Ralstonia solanacearum, lây qua đất và nước tưới, đặc biệt trong vườn đã trồng cà, ớt, cà chua nhiều vụ.
Cách xử lý:
- Nhổ bỏ cây bệnh, rắc vôi bột nơi gốc.
- Tưới chế phẩm sinh học như Kasumin 2SL hoặc Trichoderma để khống chế vi khuẩn.
- Không trồng lại cà tím ở vị trí đó trong ít nhất 1 năm.
Phòng ngừa:
- Luân canh cây trồng khác họ cà.
- Không tưới tràn từ luống bệnh sang luống khỏe.
- Trồng cây trên luống cao, thoát nước tốt.
Bệnh héo xanh làm cây dần suy yếu
Bệnh thối gốc, lở cổ rễ
Biểu hiện: Phần thân gần gốc bị nâu đen, nhũn mềm, cây dễ đổ ngang. Lá héo nhẹ, sau đó cả cây chết dần.
Nguyên nhân: Do nấm và vi khuẩn xâm nhập vùng gốc khi đất úng nước, bón phân sai cách hoặc bón quá sát gốc.
Cách xử lý:
- Xới nhẹ quanh gốc cho thoáng khí, bón vôi bột.
- Phun thuốc như Ridomil Gold 68WG, Aliette, Validacin 5L, 2–3 lần, cách nhau 5–7 ngày.
- Dừng bón phân đạm trong thời gian xử lý bệnh.
Phòng ngừa:
- Bón phân cách gốc ít nhất 5–7 cm.
- Dùng phân hữu cơ hoai mục kết hợp chế phẩm vi sinh.
- Trồng cây trên liếp cao, rãnh sâu, dễ thoát nước.
Thối gốc có thể làm cây chết dần
Câu hỏi thường gặp về các loại bệnh trên cây cà tím
Cà tím bị vàng lá có phải là bệnh khảm không?
Có thể, nhưng cần phân biệt thêm với các bệnh thiếu dinh dưỡng hoặc do tuyến trùng.
Bệnh nào gây chết cây cà tím nhanh nhất?
Héo xanh vi khuẩn là bệnh gây chết đột ngột, lây lan nhanh.
Cà tím trồng mùa nào ít bệnh nhất?
Mùa khô, thời tiết mát mẻ và ít mưa là thời điểm lý tưởng để trồng cà tím, giảm thiểu nguy cơ sâu bệnh.
Nên làm gì khi bệnh đã lây lan khắp cả vườn cà tím?
Nhổ bỏ cây bệnh, xử lý đất và ngưng trồng cà tím một thời gian.
Việc nhận biết và xử lý kịp thời các loại bệnh trên cây cà tím là yếu tố quan trọng giúp nhà vườn bảo vệ năng suất và chất lượng trái. Mỗi bệnh có biểu hiện và nguyên nhân khác nhau, vì vậy bà con cần theo dõi thường xuyên để áp dụng biện pháp phòng trị phù hợp. Để được tư vấn thêm về thuốc và cách chăm sóc hiệu quả, hãy truy cập Nông Nghiệp Phố nơi cung cấp giải pháp nông nghiệp an toàn, dễ áp dụng và thân thiện với nhà vườn.
Nguồn: https://nongnghieppho.vn/
