Vai trò của Nhật Bản trong chuỗi cung cấp ứng dụng rất quan trọng vì các công ty hàng đầu như Tokyo Electron và Nikon không chỉ sản xuất thiết bị tiên tiến mà còn cung cấp các vật liệu cốt lõi cho ngành này. Nhật Bản kiểm soát phần lớn các công nghệ cần thiết để sản xuất chip bán dẫn hiện đại, như hóa chất chuyên dụng và máy móc sản xuất chính xác. Khả năng đáp ứng nhu cầu toàn cầu của Nhật Bản đã biến nước này thành một trung tâm không thể thiếu trong toàn cầu chuỗi ứng dụng. Điều này khiến Nhật Bản trở thành đối tác chiến lược trong các công nghệ liên minh, nhất là khi các chính sách hạn chế của Mỹ nhắm vào Trung Quốc cần đến sự hợp tác của Nhật Bản để đạt được hiệu quả tối đa.
Mới đây, Mỹ đã cảnh báo Tokyo thay đổi biện pháp hạn chế xuất khẩu trong lĩnh vực bán dẫn. Nếu Nhật Bản không có hệ thống phù hợp, các công ty của quốc gia này có thể bị mất quyền tiếp cận các đường dẫn bán hỗ trợ của Mỹ hoặc bị áp dụng các biện pháp cấm.
Trong thời gian gần đây, Mỹ đã tăng cường cảnh giác và gây sức ép lên các đồng minh để tham gia vào nỗ lực hạn chế tiếp cận công nghệ cao của Trung Quốc, đặc biệt trong lĩnh vực bán dẫn. Các nhà lập pháp của Mỹ đã nhấn mạnh tầm quan trọng của các biện pháp hạn chế đối với Trung Quốc và cảnh báo rằng, nếu Tokyo không đảm bảo cung cấp thủ thuật các biện pháp này, Mỹ có thể áp dụng các biện pháp trực tiếp tiếp theo với các công ty Nhật Bản.
Mỹ coi công nghệ nghệ thuật là “trái tim” của cuộc tranh tranh công nghệ toàn cầu, với vai trò quan trọng trong nhiều công nghiệp chuyên ngành từ Viễn thông, xe tự lái, trí tuệ nhân tạo (AI), đến công nghệ quốc gia phòng. Điều lo ngại nhất là Trung Quốc có thể tận dụng công nghệ tiên tiến để phát triển hệ thống quân sự vượt trội, khoáng thức vị thế của Mỹ trên trường quốc tế.
Nhật Bản là một trong những quốc gia dẫn đầu thế giới về sản xuất và cung cấp nguyên liệu cho ngành công nghiệp bán dẫn. Các công ty Nhật Bản như Tokyo Electron và Nikon đóng vai trò quan trọng trong công việc sản xuất thiết bị bán dẫn và cung cấp các vật liệu cần thiết như hóa chất và máy móc. Do đó, Nhật Bản trở thành thành mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Tôi nhận thấy rằng, nếu Nhật Bản không có hợp tác, các biện pháp bảo vệ công nghệ cấm đối với Trung Quốc sẽ không đủ hiệu quả. Tokyo đã bắt đầu thực hiện các biện pháp hạn chế xuất khẩu thiết bị sản xuất chip vào tháng 7 năm 2023, bao gồm 23 loại thiết bị công nghệ cao như máy quang khắc cực tím (EUV). Những giải pháp này cho thấy Nhật Bản đang cố gắng đáp ứng áp lực từ Mỹ, nhưng đồng thời cũng chịu tổn hại lớn khi mất đi một trong những trường lớn nhất là Trung Quốc.
Nhật Bản đang ở thế tiến luận lưỡng nan khi phải cân bằng giữa ích kinh tế với Trung Quốc và lợi phụ thuộc vào liên minh an ninh với Mỹ. Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn nhất của Nhật Bản, và các giải pháp chế độ công nghệ xuất khẩu có thể tạo ra sự căng thẳng hơn nữa mối quan hệ này. Tuy nhiên, sự hợp tác với Mỹ lại mang tính chiến lược, đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương và các lãnh thổ tranh chấp với Trung Quốc.
Mỹ đã mở rộng chính sách đối lập với Trung Quốc bằng cách cung cấp các sáng kiến hợp lý công nghệ cho các đồng minh qua các tổ chức như “Quad” (Mỹ, Nhật Bản, Ấn Độ và Úc). Điều này tạo ra nhiều áp lực hơn cho Nhật Bản để thúc đẩy các pháp luật hạn chế xuất khẩu nhằm duy trì mối liên hệ quan hệ chiến lược với Washington.
Nếu Nhật Bản không hỗ trợ tăng cường bảo vệ chế độ xuất khẩu pháp luật, các công ty như Tokyo Electron có thể đối mặt với nguy cơ bị loại khỏi danh sách nhận cấp từ Mỹ. Điều này sẽ gây ảnh hưởng đến khả năng tranh chấp và sự phát triển của ngành công nghiệp bán dẫn Nhật Bản.
Ngược lại, việc tiếp tục siết chặt các biện pháp hạn chế có thể làm giảm doanh thu từ thị trường Trung Quốc, đe dọa nền kinh tế Nhật Bản. Trung Quốc đã chỉ trích mạnh mẽ các biện pháp cấm vận này, cho rằng chúng là một phần trong chiến lược “kiềm chế” sự phát triển của Trung Quốc.
Tuy nhiên, đối với Nhật Bản, việc duy trì mối quan hệ với Mỹ và đảm bảo an ninh quốc gia vẫn là ưu tiên hàng đầu. Điều này có nghĩa là Tokyo sẽ phải tìm cách tiếp cận cân bằng, đáp ứng yêu cầu của Washington ở mức độ tối đa tổn hại về kinh tế.
Sự cảnh báo từ Quận cấm Chọn lọc Trung Quốc tại Hạ viện Hoa Kỳ lựa chọn áp lực mà Nhật Bản đang phải đối mặt trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ toàn cầu. Quyết định của Tokyo trong công việc se khít hay se khít các biện pháp hạn chế xuất khẩu sẽ không chỉ ảnh hưởng đến ngành công nghiệp bán dẫn mà còn định hình quan hệ kinh tế và chiến lược giữa Nhật Bản, Mỹ và Trung Quốc trong tương lai lại.
Theo: vista.gov.vn