Thư viện Nguồn Tin KH&CN Tài nguyên là trí thức
Mới đây, nhóm các nhà nghiên cứu từ Trường Đại học Công nghệ – Đại học Quốc gia Hà Nội, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV – Cục Văn thư lưu trữ, Viện Hán Nôm (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) và Công ty TNHH Valofe Việt Nam đã tiến hành số hóa 3D phân giải siêu cao 210 tấm mộc bản, số hóa 2D các bản tương ứng và xây dựng phần mềm tấn công dựng hình mô hình 3D mộc bản từ bản in. Cụ thể, nhóm nghiên cứu đã được xây dựng dựng và sử dụng công cụ gán nhãn dữ liệu 2D/3D để tạo bộ dữ liệu bao gồm hơn 90.000 mẫu dữ liệu (mỗi mẫu bao gồm một hình ảnh 3D và một hình ảnh 2D tương ứng với một ký hiệu trên bề mặt mộc). Ở cạnh đó, nhóm đã xây dựng phần mềm dựa trên trí tuệ nhân tạo (AI) để xây dựng bản mô hình 3D từ bản in.
Quá trình số hóa bản mộc 3D. Nguồn: Trung tâm lưu trữ Quốc gia IV
Theo Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV, quá trình số hóa được thực hiện dựa trên công nghệ tiên tiến của Phòng thí nghiệm Tương tác Người – Khách thuộc Trường Đại học Công nghệ – Đại học Quốc gia Hà Nội. Tất cả bản thảo đều sử dụng máy ATOS Q 255 MV100 để quét 3D. Bằng phương pháp này, nhóm đã xây dựng thành công mô hình 3D của các tấm mộc triều Nguyễn quý hiếm đã mất, chỉ còn bản in. Các mô hình xây dựng được 19 chuyên gia hiểu về mộc bản và từng tiếp xúc với bảng đánh giá tốt dựa trên tiêu chí: đọc số tự động và khớp với bản in 2D, kích thước và dạng mã, ký tự chất lượng, chất lượng nền và chất lượng của các thành phần phi ký tự.
Mô hình 3D của vương triều Nguyễn được xây dựng bằng phương pháp nhóm nghiên cứu xuất bản. Nguồn: Trường ĐH Công nghệ – ĐH Quốc gia Hà Nội
Trong thời gian thực hiện đề tài, nhóm nghiên cứu đã phối hợp chặt chẽ với các đối tác Hàn Quốc để trao đổi về các phương pháp xử lý dựa trên dữ liệu 3D như mạng, đám mây điểm, độ sâu hình ảnh và thực hiện các công việc bố trí khoa học chung giữa hai bên. Từ đó, đối tác Hàn Quốc tập trung vào việc khôi phục 3D các công trình nhà và thành phố thuộc Triều đại Joseon thông qua các kỹ thuật tái tạo 3D tiên tiến sử dụng các bức ảnh lịch sử.
Thành công của đề tài mở rộng khả năng tái sinh các sản phẩm đã bị mất, đặc biệt là các loài bảo vật quốc gia đã được UNESCO công nhận là sản phẩm tư liệu thế giới, một cách nhanh chóng với số lượng lớn và độ chính xác cao. Đây cũng là tiền đề cho các dự án số hóa có quy mô lớn hơn, góp phần cung cấp việc quảng bá, trình diễn các sản phẩm tới người dân và du khách, phân phát ngành du lịch và nghiên cứu lịch sử tại Việt Nam .
Nhóm nghiên cứu kỳ vọng có thể chuyển giao công nghệ cho các đơn vị/tổ chức đang quản lý và khai thác mộc bản, trong đó có hai vị đơn tham gia thực hiện đề tài là Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV và Viện Hán Nôm. Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV hiện đang quản lý và bảo tồn hơn 34.000 tấm mộc bản triều Nguyễn, và Viện Hán Nôm hiện đang lưu trữ hơn 10.000 tấm mộc bản tôn kính. Trong thời gian tới, các sản phẩm và kỹ thuật hình thành từ nhiệm vụ có thể được nghiên cứu mở rộng và chuyển giao ra nước ngoài, đặc biệt là Hàn Quốc, Nhật Bản và Trung Quốc – những nước rất quan tâm tới việc bảo tồn tại và phát huy giá trị của các bản mộc.
Theo: vista.gov.vn
