Năm 2021, anh Lê Văn Lợi, xã Tam Thanh, TP Tam Kỳ biết thông tin Trung tâm ứng dụng tiến bộ Khoa học và Công nghệ Hà Tĩnh đã nghiên cứu, hoàn thiện công nghệ năng lượng mặt trời và hệ thống bão tự động động nâng cao hiệu quả sản xuất nước truyền thống. Vốn là người sinh ra trong gia đình làm nước mắm truyền thống tại xã bãi ngang Tam Thanh hơn 100 năm, các thế hệ trước muối đây nước mắm thường cho cá vào bể, xứ, xi măng dung tích nhỏ và phải sau 15 cá tháng mới có thể bắt mắm. Để nước mắm đều, thơm ngon dân dân phải mở rộng dã ngoại thường xuyên giữa trời nắng, gây tốn nhiều công sức và không hợp vệ sinh côn trùng có thể bay vào.
Sau khi tìm hiểu, Anh Lợi đã quyết định thành lập hợp tác xã Nông nghiệp và Kinh doanh dịch vụ Cát trắng và được Sở Khoa học và Công nghệ Quảng Nam giao thực hiện dự án ” Chuyển giao, ứng dụng tiến trình bộ khoa và công nghệ thuật thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội nông thôn, miền núi và xây dựng nông thôn mới “.
Hỗ trợ bổ sung của nhà nước, anh Lợi đầu hơn 1 tỷ đồng mua sắm thiết bị và dây chiết lọc, đóng gói sản phẩm, còn kỹ thuật chế biến được Trung tâm ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ Hà Tĩnh chuyển giao . Hệ thống bể cá rộng gần 1.000 m2 được xây dựng trong vườn nhà. Cá cơm được đánh bắt từ biển về, anh trộn đều với muối cho vào bể. Vì vậy, cách thức truyền 3 cá một muối, với tỷ lệ công nghệ này là một muối. Tại mỗi bể được kết nối hệ thống đường ống để nước uống tuần hoàn hoàn qua máy nước nóng duy trì 40 độ C bằng năng lượng mặt trời. Quá trình muối, nước mắm từ bể chứa qua hệ thống nước nóng liên tục. Việc này giúp tăng nhiệt độ đồng đều trong bể và tăng bề mặt tiếp xúc giữa enzyme và các vi sinh vật với nguyên liệu cá trong bể. Chúng ta đã được tự động đảo mà không cần sức người. Hệ thống cấp nhiệt có tính ổn định cao, giải quyết những khó khăn trong thời gian tiết kiệm. Đặc biệt, khi áp dụng công nghệ mới này, mỗi bể cá chứa được hơn 2,5 tấn cá, trong khi thủ công mỗi bể chỉ được một ít cá tạ. Thời gian ủ cá cũng rút xuống còn nửa thời gian so với phương pháp truyền thông. Lượng nước mắm thu về tăng hơn 20% nên truyền thống và màu sắc đẹp mắt hơn.
Theo anh Lợi, công nghệ mới giúp hợp tác xã tiết kiệm diện tích sản xuất, nhà nghiên cứu, đảm bảo yếu tố an toàn vệ sinh thực phẩm, không gây ô nhiễm nhiễm độc và tác động đến môi trường như mùi đặc trưng của mắm. Quá trình được kín đáo, không mở sản phẩm hơi nước. Phương pháp truyền thống 15-17 tháng mới thu nước mắm nhưng công nghệ này chỉ mất 8-10 tháng có thể thu nước mắm, rút ngắn được gần nửa thời gian. Trung bình 1 tấn cá sản xuất được 750 lít nước mắm, trong khi phương pháp truyền tải 1 tấn cá khoảng 650 lít nước mắm.
Như vậy, ứng dụng công nghệ mới, mỗi năm anh lợi thu hơn 20.000 lít, giá bán từ 80.000 – 110.000 đồng lít. Sản phẩm hợp tác được công nhận OCOP 4 sao.
Theo: vista.gov.vn